ZASADY MORALNE I FORMY OBECNOŚCI W ŻYCIU SPOŁECZNYM
Teologia ewangelicka, a co za tym idzie ewangelicka etyka teologiczna przyjęła zasadę, iż fundamentem wszelkiej refleksji teologicznej, a zarazem źródłem prawdy o Bogu i człowieku jest Pismo Święte. Zatem antropologia biblijna stanowi podstawę ewangelickiej refleksji w zakresie bioetyki. Znamienity ewangelicki teolog Albert Schweitzer w sposób szczególny podkreślał wartość każdego życia. Refleksja etyczna winna stać na straży godności ludzkiego życia, a wręcz wszelkiego życia, także zwierząt, co powinno znaleźć odniesienie w przypadku prowadzonej działalności eksperymentalnej i badawczej. W zakresie bioetyki, poza etyką seksualną, wnioski etyków ewangelickich są w większości przypadków tożsame z wnioskami katolickich moralistów. Kościół luterański propaguje działania prorodzinne, opowiada się za ochroną życia od jego poczęcia, traktując aborcję jako zło. Uważa jednak, że jego zadaniem nie jest dążenie do ustawowego zakazu jej stosowania, ale o wiele bardziej duszpasterskie oddziaływanie w celu zintensyfikowania poczucia odpowiedzialności, by na świat nie przychodziły niechciane dzieci. Biorąc pod uwagę niepowtarzalność i wyjątkowość każdego człowieka Kościół ewangelicki nie akceptuje klonowania, a nawet klonowania terapeutycznego.
W odniesieniu do etyki seksualnej warto podkreślić, że już Luter dokonał dowartościowania płciowości. Jej piękno jednak realizowane być powinno w małżeństwie (związek mężczyzny i kobiety). Kościół luterański nie sprzeciwia się stosowaniu we współżyciu małżeńskim środków antykoncepcyjnych (wyjątek stanowią wczesnoporonne) w celu świadomego rodzicielstwa, w planowaniu rodziny i dla ochrony zdrowia kobiety.
Tematy społeczno-polityczne reflektowane są w duchu teologii reformacyjnej. Mając na uwadze chrześcijańską odpowiedzialność za świat, etyka ewangelicka mobilizuje do modlitwy o pokój, zaznaczając, że powinniśmy być gotowi do wyrzeczeń w imię obrony bliźnich.
Kościół luterański w Polsce prowadzi różne duszpasterstwa środowiskowe. Zapewnia opiekę duszpasterską żołnierzom służby zasadniczej, znajdującym się niejednokrotnie daleko od swych macierzystych parafii. Swym oddziaływaniem obejmuje również kadrę zawodową oraz cywilnych pracowników wojska i ich rodziny. Wszystko to w ramach reaktywowanego w 1995 r. Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego (EDW), na czele którego stoi Ewangelicki Biskup Wojskowy w stopniu generała brygady. Swoją służbą, działaniami wychowawczymi wśród żołnierzy, seminariami i konferencjami EDW obejmuje nie tylko luteran, ale stanowi ważny element współpracy ekumenicznej, zwłaszcza wśród członków Kościołów protestanckich.
Szczególny wymiar posiada służba ewangelickich duszpasterzy więziennych wśród osób aresztowanych i osadzonych w aresztach, i zakładach karnych. Polega ona na prowadzeniu rozmów, wspólnych modlitwach, nabożeństwach, pomocy w nawiązaniu relacji z Bogiem, a także z innymi ludźmi – rodziną, przyjaciółmi oraz w powrocie do normalnego życia. Kościół prowadzi także duszpasterstwo Policji, Straży Pożarnej, szpitalne oraz środowisk polonijnych w Niemczech, Wielkiej Brytanii i Irlandii.
Po przemianach politycznych lat dziewięćdziesiątych XX w. doszło do reaktywowania szeregu organizacji kościelnych (Stowarzyszenie Księży i Katechetów oraz Polskie Towarzystwo Ewangelickie – o zasięgu ogólnokrajowym, jak i lokalnym: Towarzystwo Ewangelickie w Cieszynie, Mazurskie Towarzystwo Ewangelickie w Olsztynie) i zakładania nowych (Luterańska Organizacja Sportowa, Stowarzyszenie Przedsiębiorców Ewangelickich). Aktywnie działa Forum Kobiet Ewangelickich i Forum Inteligencji Ewangelickiej. Organizacje te prowadzą działalność edukacyjną, popularno-naukową, popularyzującą ewangelickie tradycje i myśl luterańską.
Priorytetem Kościoła luterańskiego zawsze była edukacja. W wielu miejscowościach Kościół prowadzi nauczanie na różnych poziomach: przedszkolnym, szkoły podstawowej, gimnazjum, liceum ogólnokształcącego, szkoły policealnej. Dzieci i młodzież niepełnosprawna ma sposobność kształcić się w Ewangelickim Centrum Diakonii i Edukacji im. ks. Marcina Lutra we Wrocławiu. Placówki te prezentują wysoki poziom i cieszą się renomą nie tylko wśród luteran.
Warty podkreślenia jest wymiar kulturotwórczy działalności Kościoła, który prowadzi min. Ewangelicki Instytut Muzyki Sakralnej (wiele parafii organizuje koncerty, festiwale muzyczne, wystawy plastyczne i realizuje różnego rodzaju projekty artystyczne). Nad zachowaniem dziedzictwa historycznego czuwają komisje historyczne poszczególnych parafii. W Mikołajkach istnieje powołane w tym celu Muzeum Reformacji, które prezentuje wkład ewangelicyzmu w kulturę polską. W dwóch największych diecezjach również istnieją kulturotwórcze instytuty: Instytut im. Matki Ewy w Katowicach i Ewangelicki Instytut Diecezjalny w Bielsku-Białej.
Kościół luterański prowadzi także działalność wydawniczą. Od 1863 r. ukazuje się dwutygodnik “Zwiastun Ewangelicki” wydawany przez kościelne Wydawnictwo “Augustana” w Bielsku-Białej, będące kontynuatorem Wydawnictwa “Zwiastun” z siedzibą w Warszawie. Wydawane są: kwartalnik “Przegląd Ewangelicki”, półrocznik “Studia Humanistyczno-Teologiczne”, książki dotyczące wychowania, teologii, historii, podręczniki do lekcji religii, śpiewnik. Co roku ukazuje się “Kalendarz Ewangelicki” oraz zbiór codziennych haseł biblijnych “Z Biblią na co dzień”. Wspomniane publikacje są drukowane w kościelnym Ośrodku Wydawniczym “Augustana” w Bielsku-Białej. Poszczególne parafie, jak i diecezje wydają swe informatory czy wręcz książki.
Kościół luterański współpracuje z Redakcją Programów Religijnych oraz regionalnymi stacjami radiowymi, zarówno publicznymi, jak i komercyjnymi (Radio CCM w Gliwicach codziennie nadaje godzinną luterańską audycję “Po prostu”). W ramach pasma ekumenicznego Telewizji nadaje około 12. dwudziestominutowych programów oraz nabożeństw. Wiele informacji na temat życia i nauki Kościoła można znaleźć w internecie pod adresem www.luteranie.pl.
Szereg parafii położonych jest w niezwykle atrakcyjnych turystycznie rejonach i posiada odpowiednią bazę noclegową wraz z zapleczem rekreacyjnym. Oprócz wspomnianych walorów ośrodki te proponują integrujący środowiska luterańskie program duchowy, który obok duchownych zapewniają praktykanci i studenci teologii. W celu podnoszenia kwalifikacji powołano Instytut Pastoralny, w ramach którego odbywa się dokształcanie praktykantów i wikariuszy szczególnie w zakresie praktycznym, by przyszli adepci kaznodziejstwa, duszpasterstwa, katechetyki byli odpowiednio przygotowani na współczesne wyzwania.
W ramach Kościoła działa Bratnia Pomoc im. Gustawa Adolfa (król szwedzki, ratujący ewangelicyzm w Europie) służąca pomocą wielu parafiom w remontach posiadanych budynków czy też we wznoszeniu nowych. W praktyce życie Kościoła najbardziej widoczne jest w prowadzonej działalności diakonijnej i charytatywnej. W celu niesienia pomocy materialnej w zawiłych życiowych sytuacjach, kataklizmach, biednym dzieciom i osobom starszym, niepełnosprawnym, na terenach parafii powstały komisje diakonijne, wypożyczalnie sprzętu rehabilitacyjnego. Pracami tymi koordynuje Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP (Diakonia Polska). W jej ramach działają świetlice środowiskowe dla dzieci, domy opieki dla osób starszych i niepełnosprawnych, prowadzone są akcje: Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom, Skarbonka diakonijna itd. W ramach Kościoła od ponad 70. lat działa jedyny w Polsce Żeński Diakonat “Eben-Ezer” w Dzięgielowie koło Cieszyna.
Kościół luterański prowadzi aktywną działalność ewangelizacyjno-misyjną. W 1997 r. w ramach Kościoła swą działalność rozpoczęło Centrum Misji i Ewangelizacji (CME) z siedzibą w Dzięgielowie k. Cieszyna. Zadaniem CME jest wspieranie parafii w akcjach ewangelizacyjnych, organizowanie Tygodnia Ewangelizacyjnego, który odbywa się od 1950 r. (początkowo w Bytomiu Miechowicach, a od 1958 r. w Dzięgielowie) gromadząc około tysiąca uczestników z całej Polski, którzy przez tydzień biorą udział w wykładach, ewangelizacjach i koncertach. CME organizuje także takie tygodnie w Mrągowie, Zelowie k. Łodzi oraz Dni Ewangelizacji w Gliwicach. Nadto różnego rodzaju obozy misyjne zarówno dla dzieci, jak i młodzieży, przygotowuje liderów grup młodzieżowych. CME posiada także wydawnictwo “Warto” publikujące tzw. literaturę budującą.
