DOKTRYNA ZE WSKAZANIEM JEJ NAJWAŻNIEJSZYCH ŹRÓDEŁ
Symbole wiary
Obok starochrześcijańskich symboli wiary (Apostolskie Wyznanie Wiary, Nicejsko-konstantynopolitańskie Wyznanie Wiary, Atanazjańskie Wyznanie Wiary) uznawanych przez Kościół luterański, wykład nauki Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego zawiera się w księgach wyznaniowych, do których zaliczamy: Wyznanie augsburskie i jego Obronę autorstwa Filipa Melanchtona, Mały katechizm, Duży katechizm, Artykuły Szmalkaldzkie autorstwa Marcina Lutra, Traktat o władzy i prymacie papieża Filipa Melanchtona oraz Formułę Zgody.
Reformacyjne zasady
Luteranie nauczają, że Biblia [księgi (66) kanoniczne Starego (39) i Nowego (27) Testamentu] zawiera pełnię objawienia Bożego. Kościoły Reformacji przyjmują kanon palestyński Starego Testamentu obejmujący 39 ksiąg, czyli taki, jakiego używano w czasach Jezusa Chrystusa. Pismo Święte jest jedynym źródłem prawd wiary, moralnego postępowania i życia Kościoła. Księgi biblijne powstały z natchnienia Ducha Świętego, spisane zostały jednak przez różnych autorów. Autorytet Biblii wyprzedza autorytet Kościoła i jakiejkolwiek tradycji. Zasada ta jest transparentna w Wyznaniu augsburskim (Confessio Augustana – od nazwy miejscowości, w której na Sejmie Rzeszy 25 czerwca 1530 je odczytano – stąd nazwa Kościół Ewangelicko-Augsburski), w którym centralne miejsce zajmuje nauka o usprawiedliwieniu z łaski przez wiarę – kolejna zasada: tylko łaska, tylko wiara (sola gratia et sola fide). W myśl tej zasady człowiek nie zostaje usprawiedliwiony przez uczynki, ale przez wiarę w Jezusa. Ze względu na swą grzeszną naturę człowiek nie potrafi nic uczynić, by być zbawionym. Człowiek nie może sobie niczego wyjednać u Boga. Dobre uczynki nie są podstawą do roszczeniowego nastawienia wobec Boga, lecz reakcją człowieka na dar doświadczonej w Chrystusie Bożej łaski. Oprócz nauki o usprawiedliwieniu znajdziemy w Wyznaniu Augsburskim syntetyczne zaprezentowanie nauki o Trójjedynym Bogu: Ojcu, Synu i Duchu Świętym, który jest stwórcą i zachowawcą świata. Usprawiedliwienie darowane jest w Jezusie Chrystusie (zasada: tylko Chrystus – solus Chrystus), prawdziwym Bogu, a zarazem prawdziwym człowieku, który umarł za nasze grzechy, zmartwychwstał, wstąpił do nieba, skąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych. Powyższa zasada wyklucza jakiekolwiek wstawiennictwo, a co za tym idzie modlitwy do świętych. Życie apostołów, Marii, świętych można stawiać jako wzór, nie jest jednak podstawą, by oddawać im boską cześć, należną jedynie Bogu.
Sakramenty
Kościół luterański za sakrament (obok Słowa Bożego środek łaski) uznaje czynność ustanowioną przez Jezusa Chrystusa, gdzie pod wizualnym, zewnętrznym znakiem przekazana jest niewidoczna łaska Boża. Dla ewangelików sakramentami, które posiadają jednoznaczne zewnętrzne znaki (woda, chleb i wino), z którymi połączona jest obietnica zbawienia i odpuszczenia grzechów są: Sakrament Chrztu Świętego i Sakrament Ołtarza (Wieczerzy Pańskiej). Chrzest jest dziełem Boga, dlatego podczas konwersji do Kościoła ewangelickiego nie musi być powtarzany, nawet jeśli został dokonany w innej społeczności kościelnej. W Kościele ewangelickim praktykowany jest chrzest dzieci. Chrzest dorosłych tylko w przypadku, gdy ci wcześniej nie byli ochrzczeni . W przypadku Sakramentu Ołtarza Kościół ewangelicki naucza, że prawdziwe ciało i prawdziwa krew Chrystusa są podane “w”, “z” i “pod” postacią chleba i wina. Chleb i wino nie zostają przemienione, lecz pod ich postacią zostają udzielone prawdziwe ciało i prawdziwa krew Chrystusa (konsubstancjaca – współistotność elementów). Dar podany zostaje w ziemskiej postaci.
Nauka o rzeczach ostatecznych
Ewangelicy wierzą, że nadejdzie dzień zmartwychwstania, w którym zmarli, spoczywający w grobach, zmartwychwstaną i będą oglądać swego Zbawiciela. Zmarłym okazywany jest szacunek. Ewangelicy z troską odnoszą się do grobów swych bliskich. Ta troska jednak nie dominuje w myśleniu o zmarłych. Nasi zmarli znajdują się w Bożych rękach W Biblii znajdujemy niewiele wzmianek o stanie człowieka oczekującego zmartwychwstania. Wiadomo, że świat powstanie na nowo, kiedy Chrystus przyjdzie, kładąc kres cierpieniom i niesprawiedliwości. Ewangelia przekazuje nam, że ci, którzy należą do Chrystusa, powstaną do nowego życia. Pomiędzy jednak doczesnym a przyszłym życiem nastąpi sąd. Tylko opierając się na Bożej łasce można mieć pewność, że Bóg obdaruje nas udziałem w życiu wiecznym.
